Van de historische jodenvervolging en de 21ste eeuwse Anders Breivik tot de vaccin-ontkenners en QAnon. Waarom ontstaan complottheorieën en waarom zijn ze zo aanlokkelijk? Hoe kan je ze herkennen? En wat maakt ze zo gevaarlijk? We onderzoeken het samen met de krant De Standaard in de podcastreeks ‘Complot tegen de waarheid’.
In vijf afleveringen achterhalen we niet alleen hoe complotdenken werkt, maar ook wat je ertegen kan doen. Met onder andere Nathalie Van Raemdonck (VUB, Hannah Arendt Instituut), Ike Picone (VUB) en Herman Van Goethem (UAntwerpen).
Aflevering 1: Iedereen kan een complotdenker zijn
Complotdenken is eeuwenoud, maar de covidpandemie heeft het nieuw voedsel gegeven. In crisissen zoeken mensen verklaringen en controle op wat gebeurt. En dan komt complotdenken beangstigend dichtbij.
Aflevering 2: Als een grap een complottheorie wordt
Soms beginnen ze als grap, soms worden ze verspreid door ondernemende tieners uit Macedonië en soms door de president van de Verenigde Staten. Hoe ontstaan complottheorieën? En vooral hoe verspreiden ze zich?
Aflevering 3: Wanneer worden complottheorieën echt gevaarlijk?
Complottheorieën kunnen levens kosten, soms door het vertrouwen in de geneeskunde te ondermijnen, soms door terroristen te inspireren tot aanslagen. Elke vorm van extremisme heeft zijn eigen complottheorie. Maar is elke complotdenker gevaarlijk?
Aflevering 4: Hoe een complottheorie tot de Holocaust leidde
Als je maar hard genoeg gelooft dat één bevolkingsgroep geheime plannen beraamt om de wereld te domineren, lijkt er maar een oplossing te bestaan: dodelijk geweld. De zes miljoen doden van de Holocaust zijn slachtoffers van de gevaarlijkste complottheorie van de voorbije eeuw. En die leeft ook vandaag nog voort.
Aflevering 5: Feiten zullen complotdenkers niet overtuigen
Als iemand gelooft dat je via een coronaprik een chip krijgt ingeplant en dat een geheime wereldelite ontvoerde kinderen opeet, zal enkel een factcheck die persoon niet op andere gedachten brengen. Maar wat helpt dan wel?