Burgers moeten erop kunnen rekenen dat zij door politiemensen bij elk contact – en zeker bij identiteitscontroles en fouilles – respectvol bejegend worden, én dat zij voldoende informatie krijgen over het waarom van de tussenkomst door de politie. Het Hannah Arendt Instituut en de Geïntegreerde Politie ontwikkelden daarom een digitale opleiding: professioneel profileren en controleren of ‘ProProfile’.
ProProfile is een digitale opleiding die is ontwikkeld door het Hannah Arendt Instituut samen met de Geïntegreerde Politie, met input van diverse academici, professionals en jongeren- en middenveldorganisaties, en met de steun van de minister van Binnenlandse Zaken. De opleiding werd officieel voorgesteld op woensdag 19 maart 2025 in Brussel.
Impact van een identiteitscontrole
Contact met de politie, en zeker als het om controles gaat, heeft op sommige burgers een grote impact. Om deze situaties zo goed mogelijk te laten verlopen, hebben vier lokale politiezones (Gent, Antwerpen, Brussel Noord en Rivierenland) in 2020 een ‘handelingskader’ professioneel profileren ontwikkeld.
Dit handelingskader besteedt aandacht aan de vier stappen van een identiteitscontrole: selecteren, uitleggen, omgang en reflecteren. Bij elk van die stappen moeten politiemensen rekening houden met de geldende normen en waarden zoals hun deontologie, integriteit en respect.
“De maatschappij is veel mondiger geworden en durft ook elk politieoptreden in vraag te stellen. En laat het duidelijk zijn, dat is ook hun volste recht. Maar dan is het belangrijk dat wij als politieambtenaren op het terrein ook een correcte en gefundeerde uitleg kunnen geven over het waarom wij tussenbeide komen en naar identificatie vragen.”
Michel Goovaerts, Korpschef van de politiezone Brussel HOOFDSTAD Elsene en vice-voorzitter van de Vaste Commissie van de Lokale Politie
Praktijkgerichte training
Het ‘handelingskader’ is nu omgezet in een digitale opleiding voor alle politiemensen: Professioneel profileren en controleren. Aan de hand van video’s met getuigenissen (van politiemensen, burgers, jongeren …), teksten, oefeningen … leert de politieambtenaar stap voor stap doorheen zeven hoofdstukken wat het handelingskader concreet kan betekenen.
Zij leren ook hoe zij de ethische risico’s die vasthangen aan de politiejob kunnen verkleinen. Door te snel of bijvoorbeeld routineus te handelen, riskeer je soms mensen te controleren of bepaalde acties uit te voeren, die eigenlijk niet aangewezen zijn. Acties die je niet had uitgevoerd, als je professioneel – in plaats van overhaast of routineus – geselecteerd had.
“De burgers moeten op ons kunnen vertrouwen, dat wij ze zullen helpen en beschermen. Dat kan alleen als wij, politieambtenaren, op elk moment, in soms zeer moeilijke omstandigheden, weten wanneer we kunnen overgaan tot identiteitscontroles.”
Hoofdcommissaris Koen Van Overtveldt, directeur-generaal van het middelenbeheer en de informatie