Complottheorieën zijn alomtegenwoordig. Iedereen kent van ver of dichtbij iemand die erin gelooft – zij het een vriend, familielid of kennis. Meestal weten we niet hoe we met dat complotdenken moeten omgaan en gaan we het gesprek erover uit de weg. Dit zet relaties onder druk en kan leiden tot sociale disconnectie. In ons nieuwe project ‘Complotdenkers en ik: op zoek naar (her)verbinding’ zoeken we samen met familieleden en vrienden van complotdenkers naar werkbare interventies om hun handelingsverlegenheid te overstijgen en tot (her)verbinding met hun naasten te komen.
Van vaccins die microchips bevatten tot een duistere elite van ‘reptielen’ die de wereld bestuurt. Familieleden en vrienden weten meestal niet hoe ze kunnen reageren op complotdenken. De ene treedt in discussie, terwijl de andere het gesprek volledig uit de weg gaat. Een fenomeen dat we benoemen als handelingsverlegenheid. Het gevolg hiervan is dat de complotdenker afstand neemt van het vertrouwde sociale netwerk en in nieuwe complottheorieën verstrikt raakt. Deze sociale disconnectie kan in de meest extreme gevallen desastreuze gevolgen hebben. Denk aan zelfmoordneigingen of het betrokken raken bij extremistische groeperingen die haat propageren en soms overgaan tot geweld. Er is wetenschappelijk een verband aangetoond tussen geloof in complottheorieën en gewelddadig extremisme.
De directe omgeving is nochtans het best geplaatst om deze sociale disconnectie op te merken en in te
grijpen. In dit project zoeken we samen met familieleden en vrienden van complotdenkers naar werkbare interventies om tot (her)verbinding met hun naasten te komen. We verenigen hen in een lerend netwerk waarin ze ervaringen kunnen delen en leren van, met en voor elkaar. Experten bieden ondersteuning door inhoudelijke expertise aan te reiken. Binnen het project is ruimte voorzien om de interventies in de praktijk uit te testen en over de opgedane inzichten te communiceren via een handreiking, sensibiliseringscampagne en publieksactiviteiten en communicatie.
Met steun van
Het meerjarig project start in april 2025 en loopt tot eind 2027. Dit project wordt mogelijk gemaakt met steun van de Vlaamse Overheid, in het kader van een projectsubsidie voor een sociaal-cultureel initiatief.
