Wat gebeurt er als groepen mensen zich radicaal tegen elkaar keren? Als wij-zij-denken zo hevig gepropageerd wordt, dat alleen geweld nog een antwoord lijkt? In dit webinar spreken we met experts en ervaringsdeskundigen over de geschiedenis en de ontkenning van de genocide in Srebrenica, over polarisatie en geweld, over de actuele spanningen in de Balkan en de nood aan educatie.
Op minder dan 1500 kilometer van Brussel ligt Bosnië-Herzegovina, de plek in Europa waar ‘Oost en West’ elkaar ontmoeten en een smeltkroes van islamitische, katholieke, orthodox-christelijke en joodse culturen en tradities. Dertig jaar geleden werd de hele westelijke Balkanregio geteisterd door gruwelijk geweld bij het uiteenvallen van Tito’s Socialistische Federale Republiek Joegoslavië. Dit leidde tot belegering van steden, verwoesting, etnische zuivering en genocide. In augustus 1992, terwijl de wereld vooral naar de Olympische Spelen in Barcelona keek, zond de televisie beelden uit van concentratiekampen en mensen achter prikkeldraad. In juli 1995 viel de ‘safe area’ Srebrenica en werden op bevel van generaal Ratko Mladic ruim achtduizend burgers vermoord. Na meer dan drie jaar toekijken greep de NAVO in augustus 1995 toch in. Uiteindelijk maakte het Daytonverdrag uit december 1995 officieel een einde aan de oorlog.
Toch zijn tot vandaag de sporen van het geweld sterk aanwezig. En de spanningen zijn niet weg. Sterker nog: de polarisatie tussen de verschillende etnische groepen lijkt alleen maar toe te nemen. Die polarisatie wordt zo sterk aangewakkerd door politieke actoren dat velen zich vandaag afvragen: komt er een nieuwe oorlog?
In samenwerking met het NIOD (Nederlands Instituut voor Oorlogs-, Holocaust-, en Genocidestudies) en BCH (Bijzonder Comité voor Herinneringseducatie) organiseert het Hannah Arendt Instituut een webinar rond deze prangende vraag. Hoe moeten we de genocide op Bosnisch grondgebied precies kaderen? Wie minimaliseert, ontkent of verheerlijkt deze genocide, en waarom? Welke impact heeft dit op de Balkan en daarbuiten? En vooral, hoe kan onderwijs helpen om doelbewuste polarisatie tegen te gaan en historische waarheden te bewaren?
Uğur Ümit Üngör, hoogleraar holocaust- en genocidestudies verbonden aan NIOD en de Universiteit van Amsterdam, deelt zijn wetenschappelijke inzichten. Alma Mustafić, onderwijskundige en Srebrenica-overlever, getuigt over de impact van ontkenning op persoonlijke en collectieve identiteit. Satko Mujagić, jurist en Omarska-overlever, belicht de juridische en maatschappelijke uitdagingen van genocide-erkenning. Heleen Touquet, doctor in de politieke wetenschappen en houder van de leerstoel Europese Waarden aan de Universiteit van Antwerpen, modereert.