Onderzoek Sociale Instituties en Vervreemding

Onderzoek sociale instituties en vervreemding

Sociale vervreemding is wat er gebeurd wanneer iemand het vertrouwen in de samenleving verliest. Stadsbestuur Mechelen zet in op verschillende initiatieven die proactief aan sociale cohesie werken en preventief mensen terug verbinden wanneer ze met vervreemding kampen. Nu zetten ze daarin ook online de eerste stappen. Om steeds beter te begrijpen wat of wie het verschilt maakt, willen ze meer vat op het perspectief van de doelgroep zelf, zowel over vervreemding als over verbinding. Het Hannah Arendt instituut onderzoekt dat perspectief én hoe het inzichtelijk te maken voor beleidsmakers en praktijkwerkers.

"Dit onderzoek kijkt naar de sociologische dynamiek van sociale vervreemding die aan de basis ligt van dergelijke claims. Dat is namelijk de voornaamste uitdaging voor een preventief beleid. Daarbij wordt gefocust op een nagenoeg niet betrokken stakeholder: de doelgroep zelf."

Alexander Van Leuven

Onderzoeker Hannah Arendt Instituut

Wat onderzoeken we juist?

We brengen het perspectief van de binnenstaander in beeld en maken handvatten voor het beleid. Hoe ervaart diegene het, die we denken te moeten veranderen?

Die binnenstaanders, dat zijn voornamelijk jongeren tussen 18 en 25 jaar, omdat zij bij hun identiteitsontwikkeling het meest aangewezen zijn op sociale instituties. Waar dat eerder al wel een handvol keren aan jeugdwerkers gevraagd is, vragen we hen nu zelf wat ze vinden van enerzijds het probleem van vervreemding, dat we vaker omschreven als (moslim)radicalisering en intussen ook meer (rechtse) radicalisering; en anderzijds de oplossingen onder de noemers identiteitsontwikkeling, preventie van radicalisering of deradicalisering.

Dit onderzoek wordt begeleid door het Culture, Media and Policy Lab van KU Leuven, in opdracht van Stad Mechelen en verschillende middenveldspelers, overheden en universiteiten in Dordrecht (NL), Duinkerke (FR), Mechelen (BE) en Portsmouth (UK). Het vindt dan ook tegelijk plaats in deze vier gemeenschappen.

Hoe Doen we dat onderzoek?

Het is een media-antropologisch onderzoek en steunt voornamelijk op digitale etnografie. Professionele medewerkers, in de deelnemende gemeenschappen, organiseren regelmatig een veilige ruimte online, waarbinnen over frustraties gesproken wordt, die tot sociale vervreemding kunnen leiden. In die ruimtes wordt ook bekeken hoe aan die sociale frustraties gewerkt kan worden.

De uitspraken in die veilige ruimtes worden aan kritische discoursanalyse onderworpen en reflecties eigen aan etnografisch onderzoek. Die analyse wordt in een focusgroep teruggekoppeld aan de deelnemers van de veilige ruimtes. Niet per se om die analyse te herschrijven, maar wel om die waar mogelijk te verrijken.

In een laatste fase worden deze bevindingen teruggekoppeld aan beleidsmakers in focusgroepen. Uiteindelijk willen we zo achterhalen hoe het binnenstaandersperspectief een verrijking kan zijn voor het beleid.

Hoe de resultaten gebruiken?

De output is een strategisch rapport voor beleidsmakers, dat werd beproefd aan hun eigen inzichten en waarmee ze hun beleid (in Hannah Arendt’s termen:) zinvoller kunnen maken. Totnogtoe wees onderzoek vooral uit dat er weinig te leren valt van risico analyses en extreme claims op zich en moeten we op een andere manier de inspanningen versterken. Dit rapport is een serieuze stap in die richting, met het erkennen van wat minstens een belangrijke stakeholder is en veel aandacht voor sociolinguïstische uitdagingen.

Het rapport komt naast een digitale foucauldiaanse toolbox waaruit praktijkwerkers elk volgens hun specifieke uitdagingen en draagkracht, ondersteuning kunnen vinden voor het ontwikkelen van veilige ruimtes online, politiserend werken en uiteraard het eigenaarschap van de binnenstaander.

Geïnteresseerd om meer te weten over het onderzoek naar sociale instituties en vervreemding? Of heb je een interessante bijdrage te leveren? Laat het ons zeker weten.

Meer weten over dit onderwerp? Via deze links vind je al heel wat relevante informatie.

Interessante links

a.y.s.a.t. (Instagram)

Instagram-pagina dat zich inzet tegen fake news en desinformatie.

Bezoek

ORPHEUS

Offline en online Radicaliseringspreventie door extremisme tegen te houden en beveiliging te handhaven. Een project van de Stad Mechelen en 7 andere Europese partners.

Bezoek

Deradicalisering als uitdaging voor het jeugdwelzijnswerk

Syntheserapport Arteveldehogeschool: Bart Van Bouchaute, Tim Vanhove, Reyhan Görgöz, Raf Debaene & Denoix Kerger

Bezoek