Hier vind je tekst, beeld en geluid over onze thema's en dossiers: verdiepende interviews, wetenschappelijke publicaties, handige tips voor de praktijk of nieuwsberichten. Laat je inspireren, verdiep je en wees kritisch. Zelf iets te melden? Een andere mening? Laat gerust van je horen.
Hannah Arendt was ontgoocheld in de representatieve democratie. Die had immers de opgang de van het nationaalsocialisme mogelijk gemaakt. Door de inspiratie die zij vond in de oude Griekse Polis geloofde ze als politiek denker heel sterk in de kracht van de directe democratie om de ware politieke vrijheid mogelijk te maken. Een tekst door Jorge Pinto.
Kansen creëren, het is cruciaal voor wie wil scoren op het voetbalveld. Maar het leven is meer dan voetbal. Daarom zijn er voetbalclubs die een stapje verder gaan en hun leden vaardigheden bijbrengen die hen ook buiten de lijnen van het veld sterker maken. Een interview met HAI en VUB-onderzoeker Younis Kamal Abdasalem, die in Bonn mee zo’n club leidt en onderzoek doet ism de Belgische voetbalbond.
Duizenden personen roepen ‘Black Lives Matter’. Standbeelden worden aangevallen. Het parlement start een Congocommissie. Koning Filip betuigt zijn spijt. Wat is er aan de hand? De Belgisch-Congolese politicologe Nadia Nsayi voert een pleidooi voor een dekoloniale beweging en geeft pistes voor actie in Mechelen met het oog op meer diversiteit, inclusie en rechtvaardigheid.
Biologisch gezien bestaan er geen verschillende menselijke rassen. Helaas bestaat racisme wel. Er zijn zelfs verschillende soorten racisme. Die bestrijden vergt een aanpak op verschillende niveaus. In een gesprek tussen Lieven Miguel Kandolo en Ilke Adam gaan we op zoek naar oplossingen. 29 juni om 19u30.
Op 15 juni publiceerde het Hannah Arendt Instituut het rapport: ‘Politie in een superdiverse samenleving’. Op zoek naar oplossingen voor spanningen tussen jongeren en politie vroegen we Sofie De Kimpe (professor criminologie VUB) en Dominique Van Ryckeghem (Directeur Generaal a.i. bij de Federale Politie) alvast welke stappen we moeten zetten om conflicten in de toekomst te vermijden.
Weer een essay over identiteit. Weer een auteur die een pleidooi voert over het belang ervan, die de geschiedenis gebruikt om de toekomst te rechtvaardigen en een toverformule presenteert die al onze problemen eensklaps zal oplossen. Of toch niet? In deze boekvoorstelling spreken met Anton Vandyck, auteur van ‘Alles Kapot!’ Hij houdt een pleidooi voor natiebouw.
De essentie van ‘Het leven van de geest’ in één uur bevattelijk uitgelegd door experten: dat is wat we doen tijdens dit event. Straffe claim. Maar vertalers en auteurs Dirk De Schutter en Remi Peeters slagen daarin. In het boek ‘Het leven van de geest’ ontvouwt Arendt haar ideeën over de mogelijkheden van de menselijke geest. Inspirerend.
Onze diverse en snel veranderende maatschappij daagt ons uit om te gaan met verschillen tussen mensen. Ook binnen gezinnen, denk maar aan nieuw samengestelde gezinnen, is dat soms moeilijk. Naar aanleiding van de VCOK opleiding: ‘Onderhandelen met je kind’ spraken we met prof. Ann Buysse en onderhandelingsexpert Franky De Meyer.
Op het eerste zicht lijken de maatregelen die tijdens deze coronacrisis worden genomen even strikt voor elke burger. Maar dat is slechts schijn. De leefomstandigheden van mensen zijn erg ongelijk. Studenten worden door de pandemie op hun eigen manier geraakt. In deze podcast zoeken we manieren om de kloof te verkleinen.
Van de historische jodenvervolging tot de 21ste eeuwse Breivik, de vaccin-ontkenners en QAnon. Waarom ontstaan complottheorieën en waarom zijn ze zo aanlokkelijk? Hoe kan je ze herkennen? En waarom zijn ze vaak gevaarlijk? We onderzoeken het samen met de krant De Standaard in de nieuwe podcastreeks ‘Complot tegen de waardheid’.
Wat kan je doen tegen fake news? Eerste stap is om vals nieuws te herkennen. Dat is niet zo makkelijk als het lijkt. Daarom vroegen we vijf experten om tips waarmee je echt van vals nieuws kan onderscheiden en maakten er vijf leuke video’s over.
Hoe voorkom je dat erg jonge mensen die mogelijk vatbaar zijn voor radicale ideologieën er zich door aangetrokken voelen? Hoe werk je aan de weerbaarheid en zelfzekerheid van jongeren die mogelijk vatbaar zijn voor radicalisering? Radio 1 sprak met Alexander Van Leuven van het Hannah Arendt Instituut en één van de coaches van “Positieve Identiteit en Maatschappijvorming” (PIM) in Mechelen.
“We leven in een middenklassesamenleving die onzeker is, ongelijk en individualistisch. De lijm vinden om van een groep individuen een samenleving te maken met een gedeelde toekomst, dat is de uitdaging.” We spraken in een lunch-event met prof. Rik Coolsaet over zijn nieuwe boek en over de stroomversnelling waarin onze samenleving de afgelopen decennia is terechtgekomen. Herbekijk hier.
De woke-discussie wordt steeds karikaturaler, schrijven Pieter Ballon en Christophe Busch in dit opiniestuk. Maar ze blijft erg relevant. Het is wel jammer dat elke zijde daarbij een karikatuur maakt van de ‘andere kant’ om die vervolgens met de grond gelijk te maken. Als we de ‘woke’-thema’s gezamenlijk willen aanpakken, vermijden we best vijf valkuilen.
Over maatschappelijke onderwerpen bestaan er uiteenlopende – en vaak straffe – meningen. Soms lijken er maar twee kampen te bestaan: je bent voor of je bent tegen. Daarom lanceren we samen met de VRT en een aantal partnerorganisaties de EDUbox waarmee jongeren kunnen oefenen met meningsverschillen.
Er bestaan verschillende brillen waarmee je naar diversiteit kan kijken: assimilatie, multiculturalisme, superdiversiteit,… Tijdens deze webinar leer je deze paradigma’s kennen en begrijp je hoe het komt dat mensen rond diversiteit zo vaak langs elkaar heen praten. Basiskennis dus voor al wie in zijn of haar (professionele) omgeving met diversiteit aan de slag wil gaan.
Voor overheden en organistaties is het vaak zoeken hoe te communiceren rond migratie en vluchtelingen. Baldwin Van Gorp (KU Leuven) onderzocht hoe we anders kunnen communiceren over het thema. Welke frames en counterframes bestaan er? En welke strategieën kunnen we inzetten om de zwijgende meerderheid meer bij het debat te betrekken?
Een tijd geleden vond de term ‘omvolking’ ingang in het migratiedebat. Daarmee wordt dan bedoeld dat de ‘Europese’ (vaak witte) bevolking langzaam maar zeker wordt vervangen door (anderskleurige) ‘niet-Europeanen’. In dit webinar zoomen we in op het begrip, de complottheorie en de feiten.
Hannah Arendt en haar ideeën leven meer dan ooit. Het nieuwste bewijs daarvan is het toneelstuk van Collectief Verlof. Vanaf augustus speelt hun monoloog in parken, pleinen en tuinen. Op zaterdag 1 mei kan u het stuk in première online bijwonen.
Is de vierde macht in verval? Het tempo van de sociale media dwingt de pers om razendsnel te communiceren en Donald Trump heeft de media tot staatsvijand uitgeroepen. Tim Pauwels, nieuwsombudsman van VRT en Jozefien Daelemans, oprichtster van Charlie Mag, gaan erover in gesprek. Bepalen de media de feiten? En kan een journalist wel objectief zijn?
Taal vormt de drager van onze ideeën. Hoe je die taal gebruikt, beïnvloedt het beeld dat je schept van de werkelijkheid. In deze aflevering spreken we met taalwetenschapper Martina Temmerman. We hebben het over de grote invloed van kleine voornaamwoorden en over de ‘b*tches’ van Connor Rousseau.
De boodschap die de ‘No one is illegal’ stickers overbrengen, daagt ons uit om louter juridische overwegingen opzij te zetten en dwingt ons na te denken over het menselijke aspect wanneer we het hebben over onze samenleving en wat het betekent daar deel van uit te maken. In deze opiniebijdrage gaan drie VUB wetenschappers erop in.
Welke rol kunnen steden spelen bij de integratie van nieuwkomers? Antwoorden op die vraag kunnen leiden tot veerkrachtige steden die diversiteit omarmen, stelt Deniz Ay in dit opiniestuk.
Ieder mens heeft vooroordelen. Maar hebben computers en smartphones dat ook? Na een kort videocollege over discriminatie en seksisme in algoritmes, beantwoordt Rob Heyman al jouw vragen over de centrale vraag van dit webinar: ‘Hoe racistisch en seksistisch zijn computers eigenlijk?’ Zaterdag 8 mei, om 14u.
Problemen met racisme benoemen is belangrijk. Maar het is niet genoeg. We moeten er ook iets aan doen. Het feit dat steden zoals onze hoofdstad ‘superdivers’ zijn, lost racisme niet automatisch op. Toch zijn er ook in een stad als Brussel mogelijkheden. In deze opiniebijdrage stellen vier VUB wetenschappers oplossingen voor.
Black Lives Matter en de klimaatbetogingen brengen weer jonge mensen op de been. Activisme is opnieuw hip. We spreken erover met veganist Tobias Leenaert en mensenrechtenactiviste Sarah El Massaoudi. Is protest een voorwaarde voor een gezonde democratie? Of duwt activisme ons richting extremen?
We horen het maar al te vaak: het is de schuld van de sociale media. Ze geven een megafoon aan de meest extreme ideeën en geheime algoritmes werken radicalisering in de hand. We vragen professor media en journalistiek Ike Picone of dat wel klopt. Leven we allemaal in onze eigen nieuwsbubbel? En welke rol speelt de journalistiek?
Wat doet het met een mens om uitgesloten te worden? En hoe komen we tot meer verbinding? Criminoloog Christophe Busch en antropologe Stella Nyanchama Okemwa analyseren de systeemfouten die verhinderen dat iedereen zich deel van het geheel voelt.
Wat voor de ene grappig is, is voor de andere een belediging. Ironie heeft nu eenmaal een dubbel gelaat en dus danst humor vaak op een slappe koord. Comedians Joost Vandecasteele en Erhan Demirci weten er alles van. Ze hebben het in deze aflevering over de context van de grap en de bedoelingen van de grappenmaker.
Onze hersenen hebben een linkerhelft en een rechterhelft. De maatschappij lijkt op dat gebied steeds meer op ons brein. Misschien komt het omdat we het niet meer eens raken over de feiten. Wat is waarheid? En hoe komen we tot een zinnig gesprek? Ruben Mersch spreekt erover met filosoof en wiskundige Jean Paul Vanbendegem.
Het Hannah Arendt Instituut maakte zopas een literatuurstudie over de wetenschappelijke inzichten die bestaan over de manieren waarop sociale netwerken en buddywerkingen kunnen helpen om de integratie van nieuwkomers te vergemakkelijken. Bekijk hier de video waarin onderzoekster Gaëlle Mortier de bevindingen toelicht en lees 5 vaststellingen uit het rapport.
Politiek en communicatie zijn alsmaar sterker verweven. Die communicatie verloopt bovendien steeds vaker via digitale weg. Sommige politieke strekkingen beheersen die beter dan andere. We spreken met Ico Maly, docent digitale media en politiek. Hij analyseert de manier waarop rechts-extremistische groepen zich een weg banen naar de mainstream.
De Koninklijke Belgische Voetbalbond start met een project waarbij het de verbindende kracht van voetbal wil inzetten om sociale cohesie te verbeteren rond vernieuwde voetbalpleintjes over heel België. Het Hannah Arendt Instituut zorgt daarbij voor een wetenschappelijke kader en ondersteuning.
In dit online event kijken we eerst naar een heel kort videocollege waarin een wetenschapper antwoord geeft op de vraag: ‘Hoe kan de gemeente ervoor zorgen dat zowel nieuwe als oude Vlamingen zich thuis voelen?’ professor Lore Van Praag beantwoordt nadien alle kritische vragen van het publiek over dit onderwerp. 6 maart – 14u.
Het Hannah Arendt Instituut onderzoekt momenteel hoe sociale netwerken optimaal kunnen worden ingezet om de integratie van nieuwkomers te vergemakkelijken. In dat onderzoek bevragen we aan bestaande initiatieven wat volgens hen goed werkt en wat niet. Deze keer spreken we met Fie Velghe van Refu Interim.
Het Hannah Arendt Instituut onderzoekt momenteel hoe sociale netwerken optimaal kunnen worden ingezet om de integratie van nieuwkomers te vergemakkelijken. In dat onderzoek bevragen we bestaande initiatieven wat volgens hen goed werkt en wat niet. Deze keer spreken we met Julie Bodson van DUO for a JOB.
Meningen lijken steeds verder uit elkaar te liggen. En ideeën die even geleden nog extreem waren, lijken nu mainstream. Knack en het Hannah Arendt Instituut presenteren de nieuwe podcastreeks ‘Gemene delers’. We gaan op zoek naar wat ons nog bindt in tijden van extremen. Wat drijft de verharding van onze ideeën? En kunnen we het tij nog keren?
In dit online event kijken we eerst naar een videocollege van Universiteit van Vlaanderen. Daarin geeft wetenschapper Ike Picone een antwoord op de vraag: ‘Waarom geloof jij fake news’ Onderzoeker Michelle Boonen beantwoordt nadien alle kritische vragen van het publiek over dit onderwerp. 6 februari – 14u.
Wat kan je als sociaal werker doen als een hulpbehoevende persoon eigenlijk helemaal geen hulp wil? In dit blogartikel vind je drie uitgewerkte tips die je kunnen helpen bij impasses in het sociaal werk. Alexander Van Leuven werkte jarenlang voor PIM Mechelen (Positieve Identiteit en Maatschappijvorming) en is nu als onderzoeker verbonden aan het Hannah Arendt Instituut.
‘Eenmaal de ankerpunten van het denken en handelen gewelddadig worden kan men moeilijk terug’, schrijft Christophe Busch over de gebeurtenissen aan het Capitool. ‘Maar het zou fout zijn om dit alles te herleiden tot Trump, tot één weliswaar belangrijk figuur.’
Misschien is er niet te veel, maar juist te weinig filtering op sociale media. Pieter Ballon, Ike Picone en Christophe Busch vinden dat betere wetgeving over nieuws en sociale media niet volstaat. Meer openbaarheid, bétere algoritmes en nieuwe redactionele standaarden zijn nodig voor onze nieuwe digitale werkelijkheid.
Er bestaan verschillende buddywerkingen die nieuwkomers bijstaan in hun integratieproces. Wat verstaan we precies onder de buddymethodiek? Wat kan de meerwaarde zijn van buddyprojecten in het integratieproces van nieuwkomers? Op welke uitdagingen botsen ze? En welke voordelen ondervinden buddy’s zelf? In deze Table Talk geven Bea Van Robays en Ilse De Vuyst antwoorden op die vragen.
Recent werden er in Mechelen en andere Europese steden pamfletten verspreid waarin de Armeense genocide werd ontkend. Wat zijn de historische feiten over de Armeense genocide? En waarom duikt de desinformatie steeds weer op? In dit online event gaf Ugur Ümit Üngör eerst duiding in een lezing, daarna was er mogelijkheid voor vragen. Herbekijk hier.
Nieuw Rechtse groepen slagen erin jongeren te rekruteren, op te leiden, te mobiliseren en te activeren. Ze maken daarbij gretig gebruik van desinformatie. Naar aanleiding van zijn nieuwe boek Haatzaaiers, extreemrechtse radicalisering spreken we erover met Paul Ponsaers, criminoloog en terrorisme-expert.
Moeten we bang zijn van sociale media? Bepalen ze onze blik op de wereld? Wie is er het meest vatbaar voor complottheorieën? In deze korte lezing over filter bubbels, het vertrouwen in de media en algoritmes krijg je antwoorden op die vragen. Met professor journalistiek en media Ike Picone.
Wat maakt het denken van Hannah Arendt zo bijzonder en welke antwoorden biedt ze op actuele vragen? In februari starten we met een lezingenreeks waarbij prominente sprekers inzicht geven in de vele schakeringen in de ideeën van Hannah Arendt.
Caroline Pauwels en Herman Van Goethem zijn beiden rector van een universiteit. Maar ze delen meer dan dat. We brengen hen samen in een gesprek over de kracht van wetenschap, de taak van een universiteit en het geloof in de jongeren. Een open gesprek voor open geesten. Herbekijk of herlees het gesprek.
Het proces van de verantwoordelijken voor de gruwel in Breendonk vond plaats in de raadszaal van het Mechels stadhuis. In diezelfde zaal brengen we 75 jaar later advocaat Jos Vander Velpen, kunstenaar Jan Vanriet en tv-maker Geert Clerbout samen voor een gesprek over de grootste terreurdaad in de recente Belgische geschiedenis, maar ook over democratie en mensenrechten.
Waarom sluiten mensen uit minderhedengroepen zich aan bij een vereniging die hen vertegenwoordigt? Hoe is het etnisch-cultureel middenveld georganiseerd in andere landen? En wat is het verschil tussen een koepel- of netwerkorganisatie? Dirk Jacobs werpt in dit interview een wetenschappelijke blik op de zaak.
Hoe organiseren we de deelname van etnisch-culturele minderheden in een superdiverse samenleving? Overheden en middenveldorganisaties zijn op zoek naar de beste organisatievorm die zorgt dat alle stemmen gehoord worden en mensen met verschillende achtergronden elkaar ontmoeten. VOEM vzw werkt al langer met losse netwerken en besliste drie jaar geleden om daar nog sterker op in te zetten. Een interview over hun ervaringen.
In dit online event kijken we eerst naar een videocollege van Universiteit van Vlaanderen. Daarin geeft wetenschapper Sofie De Kimpe een antwoord op de vraag: ‘Moet de lokale politie harder optreden?’ Criminoloog Christophe Busch beantwoordt nadien alle kritische vragen van het publiek over dit onderwerp. 9 januari – 14u.
Het Hannah Arendt Instituut werkt aan een literatuurstudie over politie en diversiteit. We willen daarin niet alleen problemen aankaarten, maar ook concrete oplossingen en methodes uitwerken. Hoe kunnen we groeiende spanningen en wederzijds wantrouwen tegengaan? Sahar Noor van het Nederlandse Kennisplatform Integratie & Samenleving (KIS) deed er onderzoek naar. Een interview.
De Vlaamse regering wil in de toekomst initiatieven als buddyprojecten, bedrijfsstages of introductie in het vrijwilligerswerk gebruiken om de integratie van nieuwkomers te vergemakkelijken. Het zal de vierde pijler van het inburgeringsdecreet worden. Het Hannah Arendt Instituut onderzoekt hoe die pijler van sociale netwerken en participatie zou kunnen werken. Gaëlle Mortier en Stijn Oosterlynck zetten de inzichten uit de bestaande literatuur op een rij.
In deze video van Mediawijs legt Marjan Verplancke, coördinator Vorming en Publiekswerking van het Hannah Arendt Instituut, uit wat polarisatie is en wat je ertegen kan doen. Hoe ontstaat polarisatie? Welke soorten zijn er? Wie speelt welke rol? En is depolarisering mogelijk?
Covid-19 en de maatregelen die zijn genomen om de verspreiding van het virus te stoppen raken het stadsleven in het hart. In het debat over de toekomst van die stad staan de noden en wensen van de middenklasse vaak centraal. Hoe kunnen we ook aan de behoeften van kwetsbare stadsbewoners tegemoetkomen? Welke lessen kunnen we trekken uit de lockdown voor een meer gelijke stad na corona?
Velen hebben het gevoel dat de polarisatie in de maatschappij is toegenomen. Misschien spreek je zonder het goed en wel te beseffen zelf ook vaker van ‘wij’ en ‘zij’. Hoe komt dat dan? En is er een manier om negatieve polarisatie tegen te gaan? Een gesprek met Marjan Verplancke, die er samen met Simon Schepers een bijdrage over schreef voor het nieuwe boek Onvoltooid Verleden Tijd.
Het coronavirus maakt dat in groep samenkomen momenteel niet aangewezen is. Daarom bieden wij onze eerste lezingen ook online aan. We zorgen voor inhoud op maat en mogelijkheid tot interactie met de sprekers. Benieuwd naar ons aanbod?
De tegenstellingen tussen maatschappelijke groepen escaleren soms snel tot een conflict. Dat noemen we negatieve polarisatie. Helaas duikt het fenomeen steeds vaker op. Hoe werkt het juist en wat kan je ertegen doen? In onze lezingen en workshops gaan we erop in.
Niets doen is een optie. Maar het is niet de optie van twee jonge filosofes uit Antwerpen, Maité en Julia. Samen zetten ze het klimaatfestival van Antwerpen op poten. Dat cultureel filosofisch event zet in zijn eerste editie Hannah Arendt centraal.
Het denken van Hannah Arendt laat zich moeilijk samenvatten. Arendt was een veelzijdig denker die zich in uiteenlopende onderwerpen verdiepte. In dit korte filmpje krijg je al een eerste beeld van haar leven en haar gedachtegoed rond vrije meningsuiting en totalitarisme.
Bij Spectrum verscheen recent een nieuwe biografie van Hannah Arendt. In het boek verweeft auteur Ann Heberlein het bewogen leven van Arendt met haar gedachtengoed dat ook nu, een halve eeuw na haar dood, nog altijd angstaanjagend relevant is.
