Koloniaal Congo: over feiten en mythes
Een videoreeks en lespakket voor geïnteresseerde burgers en leerlingen van de derde graad.
Er bestaan heel wat mythes en misverstanden over de koloniale geschiedenis van België en Congo. En wie het niet eens is over de feiten, kan over zo’n gevoelig onderwerp ook moeilijk een vruchtbaar gesprek voeren. Nochtans kan een feitelijke blik op het verleden ons veel leren over vandaag.
Reporter Malvin Tambe vroeg wetenschappers en specialisten om de feiten voor ons op een rij te zetten. Ze beantwoorden in toegankelijke video’s enkele cruciale vragen over koloniaal Congo. Aan de hand van die video’s kunnen jongeren, maar ook geïnteresseerde volwassenen, leren over verschillende facetten van ons koloniaal verleden: Hoe gewelddadig was die kolonisatie? Is België er rijker van geworden? En had de kolonisatie ook positieve effecten voor Congo?
De reeks is opgebouwd als leerpakket voor het onderwijs en bevat ook leerfiches.
Lespakket
Gebruik deze video's in je lessen over (de)kolonisatie.
Je kan de video’s gebruiken als een lespakket. In 7 filmpjes van 7 minuten behandelen we telkens één thema. Voor elke video is er ook een werkfiche.
- Verdeel de klas in groepjes en laat ze een video naar keuze bekijken. Bij elke video hoort een fiche met vragen en opdrachten. Laat de leerlingen een of meerdere van de opdrachten vervullen. Of laat de leerlingen na het bekijken van de video de inhoud aan elkaar presenteren.
- Projecteer een afbeelding uit de video en laat de leerlingen bespreken waarom die zo belangrijk is.
- Bekijk een video klassikaal en voer een klasgesprek over de actua-vragen.
- Gebruik de video als verdiepend materiaal bij lessen over kolonisatie of dekolonisatie.
Jazeker, die kan u hieronder downloaden, samen met de fiches voor de leerlingen.
Nee, we werken aan nog meer video’s en nog meer interessant materiaal. Hou ook onze events in de gaten. Op deze website vind je trouwens ook meer verdiepend materiaal over lesgeven rond polariserende topics bijvoorbeeld.
Wetenschappers en experts aan het woord
1. Kolonisatie: menslievendheid of eigenbelang?
Wat? Waarom koloniseren? Hoe gebeurde dat? Welke soorten kolonisatie zijn er? Wie ging naar de kolonies? Hoe gebeurde het in Congo?
Wie? Professor Guy Vanthemsche
2. Hoe gruwelijk was de kolonisatie?
Wat? Iedereen kent de beelden van de beelden van de afgehakte handen. Wat was het verhaal daarachter? Was de gruwel systematische of waren dat individuele uitwassen? En was er een verschil tussen het beleid onder Leopold II en dat van de Belgische staat?
Wie? Professor Mathieu Zana Etambala
3. Heeft propaganda ons beeld van de kolonisatie beïnvloed?
Wat? Waarom weten we eigenlijk zo weinig over onze koloniale geschiedenis? En is wat we weten beïnvloed door propaganda? Van wie dan? En waarom? Zijn er verschillende soorten manipulatie? En hoe werkt dat vandaag nog door?
Wie? Onderzoeker Sibo Kanobana
4. Is België rijker geworden van de kolonisatie?
Wat? Was het kolonisatieproject van in den beginne een zakelijk project? Wie heeft er geld aan verdient? En heeft het de Belgische staat geld gekost om in het land te investeren? Wat met Leopold II? Is zijn fortuin eigenlijk Congolees? En zijn de koloniale bedrijven nog steeds actief?
Wie? Professor Frans Buelens
5. Kolonisatie: plundering of ontwikkeling?
Wat? Bij kolonisatie denken we aan de verhalen over rubber en dwangarbeid. Maar anderzijds horen we ook verhalen over een land waar wegen en scholen werden gebouwd. Wat is er van aan? Werd Congo geplunderd of was het land dat erop vooruit ging tijdens de kolonsitie?
Wie? Professor Benoît Henriet
6. Congolezen: slachtoffers of verzetstrijders?
Wat? De kolonisatie gebeurde op een gedwongen manier. De plaatselijke bevolking had er helemaal niet om gevraagd. Was er dan geen verzet tegen de inname van het land? Wat met rechten als werknemer? En kon de religie vrij uitgeoefend worden?
Wie? Professor Mathieu Zana Etambala
7. Is Congo echt gedekoloniseerd?
Wat? In 1960 werd Congo onafhankelijk. Maar dat betekende niet dat van de ene dag op de andere de kolonisator verdwenen was. Bleef er een band tussen de twee landen? Hoe verliep de onafhankelijkheid? En gaven de Belgen alle sleutels van de administratie in handen van de Congolezen? Of probeerden ze toch de macht te behouden?
Wie? Professor Guy Vanthemsche
Meer weten?
Het kolonialisme roept heel wat maatschappelijke discussie op. De debatten worden echter vaak op emotionele manier gevoerd, met onvolledige kennis van feiten en van de context. Het boek Koloniaal Congo presenteert daarom de huidige wetenschappelijke inzichten en onderzoeksresultaten voor een breed publiek. Verschillende van de experts uit de videoreeks komen ook in dit boek aan bod. Ook andere binnen- en buitenlandse historici bieden aan de hand van concrete vragen een uniek inzicht in de geschiedenis van het Belgische kolonialisme.
Prater, denker of doener?
Schrijf dan meteen in op onze nieuwsbrief. Wij mikken op debat, wetenschap en actie.
Het Hannah Arendt Instituut samengevat
Research. Rethink. React.
Research.
Goed onderbouwd onderzoek staat centraal in onze werking. Wetenschap, maar dan helder gebracht, klaar voor gebruik en ten dienste van de samenleving.
Rethink.
Nadenken is gevaarlijk. Niet nadenken nog gevaarlijker. We geven niet alleen antwoorden. We stellen gevestigde aannames ook kritisch in vraag.
React.
Denken is nodig, handelen cruciaal. We willen dat onze werking uitmondt in actie. Maar we willen ook jouw reactie. Want enkel in dialoog komen we tot wederzijds begrip.
