Over Hannah Arendt

Een stekelige denker

Hannah Arendt was een stekelige denker met een groot hart voor de wereld en de mensheid. Ze ging vaak in tegen de algemeen heersende opvattingen. Arendt pleitte voor een actief burgerschap waarin kritisch denken en open dialoog centraal staan. 

Als Duitse van Joodse origine belandde ze na haar vlucht voor het naziregime in de Verenigde Staten. Ze liet een groot oeuvre na, dat vandaag een steeds groter publiek bereikt.

Bewogen leven

De thema’s die haar bezighielden werden mede bepaald door haar persoonlijke levenservaringen: haar verblijf in een interneringskamp, haar status als vluchteling in de VS en de kritiek die ze kreeg uit de joodse gemeenschap. Zo schreef ze bijvoorbeeld over totalitaire regimes, autoriteit, politiek handelen, de directe democratie en de vrijheid van denken.

Met haar werk over nazi en oorlogsmisdadiger Adolf Eichmann verwierf ze grote bekendheid. Zo wordt Arendt ook vandaag nog vaak vereenzelvigd met de ondertitel van dat boek: de banaliteit van het kwaad.

Inspirerende veelzijdigheid

Hannah Arendt was echter een verrassend veelzijdig denker. Ze schreef uitvoerig over het denken zelf, het menselijk bestaan en morele keuzes. In haar boek The Human Condition staan de begrippen arbeid, werk en handelen centraal. 

Arendt wilde expliciet geen filosoof genoemd worden. Filosofie stond voor haar te ver van de wereld. Zij wilde net in de wereld staan en tussen de mensen: enkel in gesprek met de anderen kon je volgens Arendt volledig mens zijn. 

Wij laten ons inspireren door haar gedachtengoed, maar blijven vooral zelf kritisch nadenken. 

Hannah Arendt aan het woord

Over feit en fictie.

“Het ideale object van het totalitaire bewind is niet de overtuigde nazi of de toegewijde communist, maar de mensen voor wie het onderscheid tussen feiten en fictie, waar en niet waar, niet langer bestaat.”

over de wereld en menselijkheid.

“De wereld wordt pas menselijk, als zij voorwerp van gesprek is. Pas als we erover spreken vermenselijken wij zowel wat zich in de wereld als in onszelf afspeelt.”

Over denken.

“Gedachten zijn niet gevaarlijk. Het nadenken zelf is gevaarlijk. Maar niet nadenken is nog gevaarlijker.”

Over het kwaad.

Het Kwaad:

A. niet demonisch.

B. niet het resultaat van kwade wil.

over zelfstandig zijn.

“Wat je in de war brengt, is dat mijn argumenten en mijn aanpak anders zijn dan je gewend bent; met andere woorden, het probleem is dat ik onafhankelijk ben. Hiermee bedoel ik enerzijds dat ik tot geen enkele organisatie behoor en altijd alleen voor mezelf spreek, en anderzijds dat ik veel vertrouwen heb in Lessing’s selbstdenken [zelf denken] waarvoor, denk ik, geen ideologie, geen publieke opinie en geen ‘overtuigingen’ ooit een vervanging kunnen zijn.”

Over onderwijs en opvoeding.

“In de opvoeding wordt beslist of wij genoeg van de wereld houden om er verantwoordelijkheid voor op te nemen en haar meteen ook te redden van de ondergang die, zonder die vernieuwing, zonder de komst van de nieuwen en de jongeren, onvermijdelijk zou zijn.”

Videoreeks: kernconcepten bij Arendt

Vita Activa. Nataliteit. Totalitarisme. De banaliteit van het kwaad. Amor Mundi. Wanneer iemand over Hannah Arendt praat, komen de termen snel boven water. Arendt geeft de begrippen een heel specifieke invulling. Wat betekenen ze binnen haar soms complexe en uitgebreide gedachtegoed? 

Om je wegwijs te maken in de wereld en filosofie van Hannah Arendt maakten we een reeks video’s ‘Arendt uitgelegd’. Samen met filosoof, vertaler en auteur Dirk De Schutter ontdekken we de belangrijkste kernconcepten bij Hannah Arendt. En we kijken wat we in de hedendaagse wereld kunnen doen met haar filosofie.

Hannah Arendt in beeld

Het bekendste interview met Hannah Arendt getiteld ‘Zur person’ (Engels ondertiteld).

Antsemitisme ontleed: Ludo Abicht en Marc Reynebeau 

Boekvoorstelling ‘Het leven van de geest’

Wat is het aanbod van het Hannah Arendt Instituut?

Wij bieden onder andere onderzoek, vorming en wetenschapsvalorisatie. 

Arendt
Academy

Leer waar en wanneer jij wil

Wetenschappelijke inzichten.
In toegankelijke e-learnings en webinars.